Helena «Marcello» Chraszczewska h. Poraj (ID: psb.16907.1)

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

W stopniach ° wyrażona liczba ogniw w łańcuchu, w którym każda następna osoba jest dzieckiem, rodzicem lub małżonkiem poprzedniej;
wersja pełna (przy opłaconym abonamenice) pokazuje wykres powiązania; w wersji darmowej kliknięcie prowadzi do strony o danej osobie.

1. PALIŃSKI Władysław (1869-1917) aktor, reżyser, dziennikarz 1°
2. CHRZANOWSKI Ignacy Kajetan (1801-1854) urzędnik, literat 5°
3. NARĘBSKI Stefan (1892-1966) architekt, historyk sztuki, profesor 6°
4. STARZYŃSKI Stefan Bronisław (1893-ok. 1943), działacz niepodległościowy, oficer Wojska Polskeigo, ekonomista, polityk, prezydent Warszawy 7°
5. CHRZANOWSKI Zygmunt (1872-1936) ziemianin, działacz społeczny 7°
6. SULICKI Edward Adolf (1826-1884), zesłaniec, dziennikarz, tłumacz 7°
7. SOBAŃSKI Oskar Teodor (1877-1933) ziemianin, cukrownik, działacz polityczny 7°
8. DŁUŻNIAKIEWICZ Janusz Wacław (1886-1932) pułkownik 8°
9. SOKULSKI Eugeniusz (1839-1924) uczestnik powstania 1863 r., lekarz 8°
10. SOBAŃSKI Michał Kazimierz (1902-1943) dziennikarz, działacz katolicki 8°
11. SKRZYNECKI Antoni (1853-1923) dziennikarz, publicysta, prozaik 8°
12. OLĘDZKI Roman (1889-1970) rolnik, hodowca roślin 8°
13. KRZYŻANOWSKI Włodzimierz Bonawentura (1824-1887) generał, gubernator Alaski 8°
14. GORAZDOWSKI Edward (1843-1901) drzeworytnik 8°
15. DOMANIEWSKI Stanisław Wilhelm (1852-1919) lekarz, działacz społeczny 8°
16. SULIKOWSKI Karol (1838-1915), działacz gospodarczy 8°
17. SIENIAWSKI Emil Karol (1843-1921) nauczyciel, historyk 9°
18. SINIARSKA-CZAPLICKA Jadwiga Wanda (1913-1986) docent historii, bibliotekarz 9°
19. PRUSINOWSKI Jan (1818-1892) poeta, prozaik, adwokat 9°
20. STARZYŃSKI Mieczysław Alfons (1891-1941), podpułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, dyplomata, dziennikarz 9°

Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

  MARCELLO, Marczello, Helena, z Chraszczewskich, zamężna Palińska (1857 lub 19 IV 1860 Perigueux we Francji - 25 IX 1939 Warszawa), aktorka
  Była córką pol. emigranta Marcelego Chraszczewskiego i Franciszki z Pinińskich, siostrą => Bronisławy Chraszczewskiej, żoną => Władysława Palińskiego. Przybyła do Polski mając trzy lata. Uczennica J. Królikowskiego, później A. Trapszy. Debiutowała pod pseud. Marczello (zmienionym później na Marcello) zapewne w 1873 w zespole A. Trapszy w Częstochowie w roli Marii („Doktor Robin"); niektóre źródła podają prawdopodobnie mylnie 1876 jako datę debiutu. W sez. 1873/74 występowała nadal w zespole A. Trapszy m.in. w Kaliszu i warsz. t. ogr. Tivoli, w 1874 u J. Grabińskiego w Lublinie, w 1875-76 u M. Krauzego m.in. w Częstochowie, Piotrkowie i Kielcach. 5 X 1876 debiutowała w t. krak. w roli Lidii („Pojedynek szlachetnych"), została zaangażowana przez S. Koźmiana i występowała do końca 1877. 14 I 1878 grała gościnnie w t. lwow. rolę Lidii („Daniszewy"). Potem występowała w t. pozn. oraz z jego zespołem w Piotrkowie i warsz. t. ogr. Alhambra. W sez. 1878/79 należała znów do zespołu t. krakowskiego. W czerwcu 1879 występowała gościnnie w Kielcach u J. Grabińskiego, a w lecie tego roku z zespołem krak. w Tarnowie. 30 IX 1879 debiutowała w WTR w sztuce „Miłość ubogiego młodzieńca” i od 13 X tego roku została zaangażowana do zespołu dramatu, w którym pozostała do 1923 (także po przejęciu WTR przez miasto). 30 X 1897 wyszła za mąż za aktora Władysława Palińskiego i odtąd używała niekiedy nazwiska Marcello-Palińska. Często wyjeżdżała na gościnne występy m.in. do Krakowa (1890, 1892), Lwowa (1890, 1893, 1900), Łodzi (1893), Poznania (1894), Wilna (1905), Kalisza (1907). W marcu 1900 występowała gościnnie w Pradze, m.in. w roli Klary („Właściciel kuźnic"). Zapowiadane wówczas występy w Zagrzebiu nie doszły do skutku. W 1908 na czele niewielkiego zespołu występowała m.in. w Lublinie, Radomiu, Sosnowcu (maj), Płocku (czerwiec), a zapewne także w Kielcach, Piotrkowie, Łodzi, Kaliszu, Włocławku. W czerwcu 1909 znów kierowała zespołem objazdowym. 22 I 1909 obchodziła jubileusz trzydziestolecia pracy grając rolę Donny Aluiki („La bestia"); 19 XI 1922 jubileusz czterdziestopięciolecia pracy. W 1912-28 występowała w filmach pol. (m.in. „Ofiara namiętności”, „Tamten”, „Przedwiośnie"). Należała do kapituły członków zasłużonych ZASP.
  P. Owerłło tak opisywał jej warunki aktorskie: „brunetka, słusznego wzrostu, szczupła, z dużymi czarnymi oczami, nadającymi się do uwydatnienia wszystkich odcieni uczuciowych. Głos piękny, czysty, o dużej skali i szlachetnym brzmieniu, naginał się do każdej modulacji”. Wg W. Bogusławskiego M. „ze swoją postawą rasowej kobiety, z surowym obliczem Junony, z głosem dźwięczącym przepysznym metalem, z ruchami, w których na przemian falują wężowe sploty i pręży się gotowość do skoku zaczajonej lwicy - to wcielenie tragizmu”. Zdaniem A. Grzymały-Siedleckiego najodpowiedniejsze dla niej były „figury bardziej dramatyczne, a przede wszystkim bardziej krwiste, namiętne, w tych rolach „jednakowo dobrze czuła się w komedii jak i w dramacie, w salonie czy w izbie oficyny”. Brakowało jej natomiast „tego jakiegoś poderwania się choćby o włos nad ziemię, którego domaga się wizyjny teatr Wyspiańskiego”. Niektórzy krytycy, jak np. W. Bogusławski, zarzucali jej patos „sztucznie zaszczepiony na bujnie rozrośniętym a dziczejącym już dramacie mieszczańskim”. Nie była też mistrzynią konwersacji, a wartość jej ról polegała przede wszystkim na sile ekspresji. Grywała różnorodne role, od lirycznych do bohaterskich, m.in. takie jak: Porcja („Kupiec wenecki"), Desdemona („Otello"), Prakseda („Karpaccy górale"), Adrianna („Adrianna Lecouvreur"), Amalia („Zbójcy"), Odetta („Odetta"), Aza („Chata za wsią” J.K. Galasiewicza i Z. Mellerowej), Messalina („Arria i Messalina"), Marta („Nauczycielka” W. Koziebrodzkiego), Judyta (Uriel Akosta), Eliza. (Nieuczciwi), Katarzyna (Poskromienie złośnicy), Mańka („Pan Damazy"), Amelia („Mazepa"), Balladyna („Balladyna"), Roza („Lilla Weneda"), Ada („Koniec Sodomy"), Jadwiga („Czyja wina"), Maja („Lato"), Nike Napoleonidów („Noc listopadowa"), Królowa Żona („Bolesław Śmiały").
  
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.39493.1
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.53305.4
  Epitafium na cm. Powązkowskim:
  Ś.P.
  Z CHRASZCZEWSKICH HELENA
  MARCZELLO PALIŃSKA
  ARTYSTKA DRAMATYCZNA
  + 11.X.1939 R.
  
  Polski Słownik Biograficzny t. 19 str. 529: psb.16907.1
  Polski Słownik Biograficzny t. 25 str. 91: psb.21563.4
  

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
• Kuzyni
• Następny brat lub siostra
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim