„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
BOLSKA Józefina, także Niuta B., właśc. Józefa Olesińska, l°v. Bakiel, 2°v. Zdanowicz, także Bakiel-Bolska, Bolska-Zdanowiczowa (6 III 1892 Częstochowa - 13 VII 1979 Otwock), śpiewaczka, aktorkaByła córką artysty malarza Stanisława Olesińskiego i Marianny z Grochulskich, żoną najpierw => Hermana
Bakiela (ślub ok. 1917), a nast. Wacława
Zdanowicza (zob. t. 1). Ukończyła szkołę średnią w Częstochowie; nast. uczyła się śpiewu u E. Heintzego w Warszawie. Na scenie używała najczęściej pseud. Bolska; po II wojnie świat. występowała też jako Bolska-Zdanowiczowa. Debiutowała w 1917 w Częstochowie w T. Paryskim pod dyr. R. Betchera w rolach operetkowych, m.in. jako Maroszi („Manewry jesienne"); w lipcu t.r. była z zespołem artystów warszawskich w Płocku. Od 1918 stale występowała w Warszawie w t. rewiowych, kabaretach oraz na scenach operetkowych. W pierwszej poł. 1918 występowała w t. Marywil, w czerwcu w t. Argus, a od sierpnia t.r. do lutego 1919 w t. Sfinks, gdzie zdobyła popularność jako pieśniarka; od 28 II do sierpnia 1919 w t. Miraż, od września t.r. i nast. w sez. 1919/20 i 1920/21 w t. Qui Pro Quo. W lutym 1922 została zaangażowana do T. Nowości, gdzie pierwszy raz wystąpiła 19 V t.r. w roli Księżnej („Szał miłości"). W sez. 1922/23 znowu występowała w Qui Pro Quo, ale na scenę warsz. operetki wracała później jeszcze kilkakrotnie. W 1924 występowała m.in. w kabarecie Stańczyk (styczeń), 1927 w t. Nietoperz (luty -lipiec), 1929 w ogrodzie Bagatela (czerwiec), T. Nowości (wrzesień), t. Chochlik (październik-grudzień), 1930 w repertuarze operetkowym w kinie Znicz, 1931 w kinoteatrze Hollywood oraz w ogrodzie Bagatela. Z zespołami artystów rewiowych wyjeżdżała często z Warszawy na występy do innych miast, np. w 1924 występowała w Kaliszu, Łodzi, Kutnie, Toruniu, Włocławku, Płocku, Poznaniu, Sosnowcu, Kielcach, Radomiu, Lublinie, Białymstoku, Suwałkach i Grodnie, a w październiku 1928 m.in. w Rzeszowie. W sierpniu 1931, wraz z W.
Zdanowiczem, wyjechała do USA na zaproszenie Polonii amer., zaangażowana przez dyr. teatru Market Place w Cleveland jako primadonna operetkowa. Od września 1931 do 1933 występowała w rolach operetkowych i dram. w Cleveland, Detroit, Chicago, Buffalo, Milwaukee, Nowym Jorku (w Domu Pol. i w High School), Filadelfii, Chester, Camden i Bostonie; towarzyszyły jej amat. i półzaw. zespoły polonijne; we własnym repertuarze występowała na wielu koncertach w kinoteatrach i pol. parafiach. Po powrocie do kraju występowała m.in. w czerwcu 1933 z artystami rewiowymi w Płocku, od października do końca grudnia t.r. w t. Mucha w Warszawie, wiosną 1934 znowu w Płocku; występowała też w t. warsz.; Ananas, Nowy Ananas, Mignon. W 1937-38 z zespołem gwiazd rewii i operetki występowała na tournee w wielu miastach. Przez kilka lat, aż do 1939, brała udział w programach estradowych „Czołówki kulturalno-oświatowej” Naczelnej Dyrekcji Lasów Państw. (zespół ten pod kier.
Zdanowicza odwiedzał nadleśnictwa i tartaki w całej Polsce). Okres okupacji niem. spędziła w Warszawie; przez pewien czas występowała w jawnym t. Złoty Ul; po powstaniu warsz. została wywieziona do obozu pracy w Niemczech. Po wojnie, w pierwszej poł. 1945 występowała w T. Wielkim w Częstochowie i z częścią zespołu częstochowskiego w objazdach, nast. w T. Żołnierskim I Korpusu Pancernego w Gliwicach pod kier.
Zdanowicza. W sez. 1945/46 występowała w T. Miejskim w Opolu. Od 1946 była stale we Wrocławiu; od sez. 1946/47 do końca 1948/49 występowała w T. Dolnośląskim, od sez. 1949/50 do końca 1956 w T. Młodego Widza, a od 1 I 1957 do 1 IX 1964 w T. Rozmaitości. Na scenie Rozmaitości obchodziła 3 V 1958 jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. w roli Panny Małgorzaty („Ciotunia"); w roli tej występowała nast. w objeździe po miastach Dolnego Śląska. W 1965 zamieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie. Była znaną primadonna teatrzyków warsz. w okresie międzywojennym. Dzięki dobremu głosowi, urodzie, wdziękowi i talentowi aktorskiemu, sukcesy odnosiła zarówno śpiewając piosenki w kabaretach i rewiach, jak i występując w wodewilach i operetkach. L.
Sempoliński wspominając jej występy w 1918 w teatrzyku Sfinks pisał, że na tle zespołu „błyszczała młodziutka gwiazdeczka pierwszej wielkości, obdarzona pięknymi warunkami, o sarnich oczach i pięknym, aksamitnym głosie - Niuta Boiska”. Wkrótce stała się muzą Sfinksa; dla niej A.
Włast „pisał co tydzień sentymentalne piosenki, które stawały się w jej wykonaniu szlagierami śpiewanymi przez całą Warszawę”, jak m.in. słynny „Puchowy śniegu tren”. Do najlepszych ról operetkowych B. należały: Jutta („Dziewczę z Holandii"), Irena („Gorąca krew"), Żona („Łóżeczko"), Angela („Hrabia Luksemburg"), Fedora („Księżna cyrkówka"), Alice („Księżniczka dolarów"), oraz tytułowe w „Pięknej Dianie”, „Pięknej Helenie”, „Cnotliwej Zuzannie”. Po II wojnie świat. grała w repertuarze dramatycznym. Ceniona była przede wszystkim jako aktorka charakterystyczna w komediach; miała także dobre role w repertuarze poważniejszym, np. Millerową („Intryga i miłość"). Najważniejsze role powojenne, to: Orgonowa („Damy i huzary"), Żegocina („Pan Damazy"), Baronowa Wurtz („Azais"), Pani Mącka („Żołnierz królowej Madagaskaru"), Kasztelanowa („Mazepa"), Łechcińska („Rozbitki"), Ciocia Madzia („Wodewil warszawski"), Puchalska („Imieniny pana dyrektora").
Józefina «Bolska» Olesińska
(ID: teatr.5008.1)
