„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
KRAWCZYNSKI Julian (działał 1907-1921), aktor, śpiewakW 1907 i 1908 występował w zespole J.
Myszkowskiego w Lublinie, w sez. letnich 1908 i 1909 był zaangażowany w zespole wodewilowym J. Bińkowskiego, z którym grał w Kaliszu w T. Letnim, a także wyjeżdżał na występy do Konina. W kwietniu 1909 wystąpił w Dolinie Szwajcarskiej w Warszawie. W lecie 1910 należał do zespołu warsz. Bagateli, występował w operetce Walc miłości. W 1911 grał w zespole operetkowym T. Miejskiego pod dyr. S. Książka w Kaliszu, występował także w Płocku (luty-marzec) i Warszawie w t. Renesans (sierpień) w sztuce „Wesoła buda”. Od 9 X do 21 XI 1911 należał do zespołu operetkowego J. Myszkowskiego, nast. wrócił do S. Książka i wyruszył z nim w objazd po Rosji (styczeń-luty 1912). W marcu i kwietniu 1912 z zespołem operetkowym B. Mareckiego i J. Myszkowskiego grał w Płocku, od końca kwietnia do końca września w Wilnie u B. Oranowskiego. Śpiewał tu w czternastu operetkach ważne partie tenorowe takie, jak: Armand („Hrabia Luksemburg"), Książę Roderyk („Sztygar"), Major Aleksy („Bohaterowie"). Od stycznia 1913 do kwietnia 1914 występował w Warszawie w t. Nowe Miniatury i Miniatury w programach estradowych, farsach, komediach i operetkach; podobał się jego „miły, tenorowy głos” w takich rolach, jak: Hermoz („Wyspa Tulipatan"), Ryszard Walter („Qui pro quo, czyli Lep na muchy"), Edward Marchall („Król kopalń"), Antoni („Zameldowana z własnych funduszów"), Wincenty („Koleżanki z Udziałowej"), On („Nareszcie sami"). W 1916 z zespołem Warszawskiego T. Miniatur występował gościnnie w Kijowie. W dniu 11 IV 1916 odbył się tu jego benefis („Prokurator w opałach"). W październiku 1918 z zespołem warsz. t. Miraż występował w Radomiu, a ok. 1921 w T. Miejskim w Grudziądzu. Był typem aktora wędrownego, o ładnym, choć nie szkolonym tenorowym głosie; prawdopodobnie chętnie szarżował i stosował niewybredne chwyty komiczne, skoro stał się pierwowzorem jednej z postaci powieści J. Maciejowskiego „Ludzie nie meldowani Bogu” (Warszawa 1923), będącej w istocie paszkwilem na prowincjonalne aktorstwo.
Julian Krawczyński
(ID: teatr.58107.1)
