Zofia «Modrzewska» Reger (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego)

„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:

MODRZEWSKA Zofia, właśc. Z. Reger, 1° v. Schiller de Schildenfeld, 2° v. Garczyńska (12 IV 1888 Sucha - 3 XII 1980 Skolimów k. Warszawy), aktorka, reżyser, kierownik artyst. i dyrektor teatru
Była córką Karola Regera, architekta, i Anieli z domu Kubica, żoną Leona Schillera (zob. t. 1), nast. Tadeusza Garczyńskiego, red. „Echa Warszawskiego”. Podawany często (także w akcie zgonu) rok urodzenia 1898 nie wydaje się prawdziwy. Ukończyła gimn. w Stanisławowie. W sez. 1911/12 i 1912/13 występowała jako Regerówna w niewielkich rolach w T. im. Słowackiego w Krakowie, w tym zespole we Lwowie w maju 1913 grała Świteziankę („Legion"); w sez. 1913/14 już pod nazwiskiem M. w T. Polskim w Poznaniu, m.in. w roli Joasa w „Sędziach”. Pseudonimu używała do końca życia. W dniu 16 II 1914 poślubiła w Krakowie L. Schillera, w lipcu t.r. towarzyszyła mu w podróży do Włoch. Od października do grudnia 1915 lub dłużej, grała gościnnie w T. Małym w Warszawie m.in. Brandyskę („Kościuszko pod Racławicami") i Annę („Na dnie"). W 1916 wraz z mężem brała udział w wieczorze dawnej muz. i poezji (7 IV 1916 w Krakowie; powtarzany w Zakopanem, Nowym Sączu, Białej i Krakowie). Od jesieni 1916 studiowała w Wiedniu plastykę i kompozycję piast. w szkole baletowej Fabre'a; studia artyst. uzupełniała też, wg własnej relacji, w Berlinie, Paryżu i Pradze. W sez. 1917/18 zaangażowała się do T. Polskiego w Warszawie (pierwsza rola: Eliza w „Skąpcu” 29 I 1918). Wbrew zapowiedziom prasy nie była w zespole T. Polskiego w Łodzi w sez. 1918/19. W warsz. T. Polskim i Małym występowała do 1931, z przerwą w 1922-23; w sez. 1921/22 związała się z Tow. T. Stołecznych R. Ordyńskiego i grała w 1922 w t. Maska, w sez. 1922/23 występowała w t. Stańczyk i w Reducie. Była autorką opracowań plastyki ruchu do kilku przedstawień w których występowała. Ok. 1923 rozeszła się z Schillerem; w 1926 wyszła powtórnie za mąż. Jako aktorka T. Polskiego i Małego zagrała w ok. sześćdziesięciu premierach. W maju 1930 wraz z M. Przybyłko-Potocką i W. Siemaszkową występowała w Bielsku i Przemyślu, a w czerwcu 1931 z zespołem T. Polskiego w Krakowie. Od 1932 zrezygnowała z aktorstwa i zajęła się reżyserią. W roku akademickim 1932/33 wykładała recytację w PIST. Do wybuchu II wojny świat., nie wiązała się na stałe z żadnym zespołem; współpracowała m.in. z Redutą (debiut reżyserski „Sprawa Moniki”, 27 II 1932), T. Kameralnym (1932), T. Ateneum (1934), T. Malickiej (1935) oraz poza Warszawą z teatrami Torunia (1932) i Krakowa (1933-34). Podczas okupacji niem. mieszkała pocz. w Warszawie a nast., po aresztowaniu męża, w Krakowie; wyjeżdżała m.in. do Lublina i Jordanowa. Po zakończeniu działań wojennych, w 1945-47 pracowała jako reżyser i wykładowca Szkoły Dram. w T. Polskim w Bydgoszczy, sporadycznie występowała na scenie (np. jako Lokatorka w „Moralności pani Dulskiej"). Współpracowała też jako reżyser z warsz. Objazdowym T. Problemy pod kier. M. Morozowicz-Szczepkowskiej. W sez. 1947/48 należała do zespołu T. Wojska Pol. w Łodzi, reżyserowała w T. Powszechnym. Wykładała też w PWST. W 1948 rozpoczęła współpracę z T. im. Osterwy w Lublinie (do grudnia 1949 pn. T. Miejski), gdzie w sez. 1948/49-1951/52 była głównym reżyserem (wg innych określeń od sez. 1949/50 kierownikiem artyst.). W pierwszej poł. 1952 kierowała T. Nowej Warszawy. Od jesieni 1952 do końca 1953 reżyserowała ponownie w Lublinie. W 1954 przeniosła się do T. im. Jaracza w Olsztynie, gdzie od maja t.r. była kier. artyst., a od czerwca 1955 do maja 1957 także dyrektorem. W 1958 wróciła do Lublina i przez dziesięć lat była etatowym reżyserem T. im. Osterwy; reżyserowała także gościnnie min. w T. Ludowym w Warszawie, w Rzeszowie, Bielsku-Białej, Kielcach, Olsztynie i Grudziądzu. W lub. T. im. Osterwy obchodziła 17 VI 1967 jubileusz pięćdziesięciu lat pracy (wystawiono w jej reż. „Kowala, pieniądze i gwiazdy"). Od 1 IX 1967 przeszła na emeryturę. Ostatnim przedstawieniem jakie oprac. była „Wierna rzeka” w jej adapt. (Lublin, 20 IV 1968). Była autorką sztuki „Błędne koło Krystyny” i współautorką „Studentki” wg Vicki Baum. Od 1970 mieszkała w Schronisku Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie.
Smukła, o ostrych, wyrazistych rysach i dużych, migdałowego kształtu oczach, miała „wdzięk przed którym każda krytyka kapituluje” (J. Lechoń). Recenzenci podkreślali inteligencję, wysoki poziom warsztatowy i finezję kolejnych jej ról, groteskowe zacięcie charakterystyczne, werwę, soczystość i szczerość granych przez nią postaci. Według L. Brodzińskiego interpretacje jej cechowały „smak, umiar, kultura dialogu, pozy, gestu, wniknięcie mądre i kulturalne w psychologię odtwarzanej postaci”. Najczęściej grała postacie charakterystyczne w sztukach klasycznych i współcz., takie jak: Maria („Wieczór Trzech Króli"), Harfiarka („Wyzwolenie"), Lady Windermere („Wachlarz lady Windermere"), Małgorzata Orme („Lojalność"), Guinevre („Gołębie serce"), Rena („Lekkoduch"), Aurora („Prawo pocałunku"), Emilia („Otello"), Ada („Lekkomyślna siostra"), Pani („Koniec i początek"); do ważnych w jej dorobku należały także role oparte na tańcu i pantomimie, takie, jak: Argentyna („Miłość i loteria"), Driada („Wiele hałasu o nic"), Neryna („Mieszczanin szlachcicem"), Laleczka („Pudło z zabawkami"). W l. trzydziestych reżyserowała najczęściej sztuki współcz. o tematyce kobiecej; była nawet nazwana „specem” od feminizmu na scenie (m.in. „Sprawa Moniki”, „Dziewczęta w mundurkach”, „Walący się dom”, „Typ A"). Tematykę tę podejmowała także w swojej działalności powojennej (m.in. sztuki Z. Nałkowskiej, G. Zapolskiej oraz „Profesja pani Warren”, „Dom Bernardy Alba"), ale rozszerzyła znacznie swój repertuar i wśród ponad sześćdziesięciu przedstawień przez nią reżyserowanych, w większości kameralnych, z wyraźną przewagą sztuk pol. (Fredro, Rittner, Szaniawski, „Lato w Nohant” i „Niemcy") i światowej klasyki (Molier, Musset, komedie Szekspira, „Las” A. Ostrowskiego) były także: „Mindowe”, „Balladyna”, „Wesele” i „Cyd”. Dbała o wysoki poziom lit. wystawianych tekstów. Zawsze pełna pasji twórczej, umiejąca pobudzić i wzbogacać wyobraźnię” (M. Górecka), interesowała się przede wszystkim pracą z aktorem oraz wydobyciem myśli i klimatu utworu. Z. Stefańska stwierdziła, że M. „nie zależało nigdy na szokowaniu nowatorstwem inscenizacji”, „najważniejszym było przekazanie utworu takim, jakim napisał autor”. „Umiała w jej tylko znany sposób wydobyć z aktora głęboko ukryte zalążki talentu czy też zwykłe zdolności sceniczne”.

Zofia «Modrzewska» Reger (ID: psb.28422.6)

Rodzice

śluby i dzieci, wnuki, i do prawnuków

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

Uwagi

	Mąż (ślub: około 1900): Zaloguj się ?1880-
	Mąż (ślub: dnia 16 II 1914): Zaloguj się, bohater Czy wiesz kto to jest 1887-1954 , (Rodzice : Leon Schiller von Schildenfeld ?1850- & Izydora Pfau, artykuł w Nekrologii ?1850-1935)