Stanisław Bratman-Stanisławski (ID: psb.31568.1)

Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:

  STANISŁAWSKI Stanisław, właśc. Bratman (6 IX lub 22 X 1870 Warszawa - 10 I 1941 Warszawa), aktor, reżyser, dyr. teatru
  Był synem Joachima Jerzego Bratmana i Pauliny z Warsznowskich. Uczył się w gimn. w Warszawie. Następnie odbył jednoroczną służbę w wojsku rosyjskim. Studiował w Klasie Dykcji i Deklamacji przy Warsz. Tow. Muzycznym i w 1890 wystąpił na popisie publicznym pod nazwiskiem Bratman. Debiutował pod pseud. Stanisławski jako amator w 1898 w warsz. zespole Tow. Miłośników Sceny; w 1899 uczestniczył w amatorskich przedstawieniach w Dolinie Szwajcarskiej. Od października 1900 do marca 1903 był aktorem t. lwow. (debiutował 4 X w roli Edwina - „Odludki i poeta"), od listopada 1904 do czerwca 1917 - t. krak.; w Krakowie był także od 1912 reżyserem, w sez. 1916/17 reżyserował również w krak. T. Ludowym. Na sez. 1917/18 objął z F. Frączkowskim dyrekcję t. łódzkiego (pełnił ją także krótko, od 24 IX do 2 X w 1919). Od jesieni 1919 zaangażowany jako aktor i reżyser do T. Polskiego w Warszawie, pracował tu do 1933. W 1924 występował gościnnie w T. Komedia, a w 1933 w T. Ateneum w roli Pastora („Dorota Angermann"). W 1936-39 pracował w t. TKKT grając i reżyserując na scenach T. Narodowego i Nowego. Jego ostatnią rolą był grany w czerwcu 1939 Ksawery („Prawdziwe życie Anny"). Od 1924 wykładał w warsz. Szkole Dramatycznej, w 1933-39 był prof. PISTu. Działalność pedag. kontynuował na tajnych zajęciach PISTu podczas okupacji. Jednocześnie uczestniczył w pracach tajnego Zespołu Studyjnego pod kier. E. Wiercińskiego. Z wyglądu niepozorny, odznaczał się szczególną gracją, w której było „coś oficerskiego”, wyniesionego ze służby wojskowej, w stylu zresztą „militarnie salonowym”. Powszechnie przyznawano mu dobry smak i poczucie miary. Miał świetną dykcję, a dzięki lekcjom W. Szymanowskiego dziedziczył w prostej linii tradycję wytwornej deklamacji, sięgającą czasów dawnego T. Narodowego; „odbijał od reszty partnerów krystalicznym wykończeniem słowa i niemalże podkreślaniem tego wykończenia. Był to niewątpliwie pewien konserwatyzm, dający się zauważyć zwłaszcza w sztukach realistycznych, ale za to, gdy ten sam system dykcji stosował Stanisławski w wielkim dramacie, a zwłaszcza w tekście rymowanym, czuliśmy się uraczeni jakby kordiałem” (A. Grzymała-Siedlecki). Repertuar miał dość rozległy. We Lwowie grał m.in. Genia („Pan Damazy"), Albina („Śluby panieńskie"), Floryzela („Opowieść zimowa"), Wróbelkowskiego („Dom otwarty"), w Krakowie nawet tak poważne role dram. jak: Szczęsny („Horsztyński"), Król Alfons („Książę Niezłomny"), Łącki („Złote runo"), Don Fernand („Cyd"). W T. Polskim w Warszawie interesująco grał Poloniusza („Hamlet"). Właściwą domeną jego talentu była jednak komedia we wszystkich odcieniach, od franc. farsy po utwory T. Rittnera czy G.B. Shawa. W tym repertuarze zdobył sobie w Warszawie największe uznanie, m.in. jako Piotr Cauchon („Św. Joanna"), Tholosan („Nasi najserdeczniejsi"), Gwido („Złoty wiek rycerstwa"), Kelner („Nigdy nie można przewidzieć"), Hrabia („Nowi panowie"), Prezydent („Wilki w nocy"). Ze szczególnym upodobaniem występował w komediach A. Fredry. Grał w nich wiele ról: w młodości Albina („Śluby panieńskie") i Lubomira („Pan Geldhab"), potem tyt. w „Panu Jowialskim” i „Panu Benecie”, wysoko ceniony jako Radost („Śluby panieńskie"), w przedstawieniu, które sam b. trafnie wyreżyserował w T. Narodowym (1936). Wg J. Kreczmara grał Radosta „ubrany z francuska, z nieodłączną chusteczką w ręku. Mówił przepięknie. Nie był szlagonem z wiejskiego dworku, nie miał w sobie nic z szumnego polonusa, był wykwintnym starszym światowcem, bon viveurem, pełnym humoru, dowcipu i rozumnej tolerancji”. W ostatnim okresie życia zasłynął jako świetny wykładowca, „jeden z tych profesorów, którzy nigdy nie zrażali uczniów”. Gdy chodzi o Fredrę, był w szkole najwyższym autorytetem. „Jego uwagi - wspomina Kreczmar - zawsze udzielane cierpliwie, spokojnie, ale stanowczo, przyjmowaliśmy jak ewangelię i budowaliśmy sobie z nich niewzruszone prawa dykcji i interpretacji”.
  
  „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.23309.1
  Epitafium na cm. Powązkowskim:
  Ś.P.
  STANISŁAW
  STANISŁAWSKI
  ARTYSTA DRAMATYCZNY
  ŻYŁ LAT 70 ZM. W 1940 R.
  
  Polski Słownik Biograficzny t. 42 str. 127: psb.31568.1
  S. Łoza, Czy wiesz kto to jest, Warszawa 1938 - loza.3932
  n.87734a Nekrologia Minakowskiej (87734)

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
• Poprzedni brat lub siostra
• Następny brat lub siostra
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim