„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
GRABOWSKA Zofia Florentyna, zamężna Statkiewicz (4 V 1900 Warszawa - 4 V 1970 Poznań), tancerkaByła córką drukarza Henryka G. i Dominiki z Emilewiczów, żoną => Maksymiliana
Statkiewicza. Od 1907 uczyła się w warsz. szkole baletowej, a od 1908 jako uczennica szkoły występowała na scenach WTR, np. w 1914 tańczyła w balecie „Potężny sojusz” w T. Nowości. W 1917 ukończyła szkołę i na sez. 1917/18 została zaangażowana do zespołu baletu T. Wielkiego w Warszawie, w 1918-19 (do czerwca 1919) występowała także w warsz. t. Czarny Kot. W 1919-21 tańczyła w Ballets Russes S. Diagilewa, m.in. w Londynie, Mediolanie, Rzymie, Monte Carlo; kształciła się w tańcu klasycznym u E. Cecchettiego w Londynie. W 1921-24 występowała z zespołem W. Mocchiego w Ameryce Południowej. Po powrocie do kraju była w 1924-30 primabaleriną T. Wielkiego w Poznaniu. Dnia 18 II 1926 poślubiła w Poznaniu tancerza i choreografa M.
Statkiewicza. Wspólnie z mężem pracowała w pozn. szkole baletowej, prezentując tam „swój specjalny styl i metodę szkolenia” (cyt. za B. Mamontowicz-Łojek). W 1930-32 (występowała w T. Wielkim we Lwowie, w 1932, w pozn. T. Komedii Muzycznej, a od 1933 do wybuchu II wojny świat, była ponownie primabaleriną w pozn. T. Wielkim. Z zespołem tego teatru w 1934 i 1935 występowała w Gdańsku. Najważniejsze jej partie w baletach to: Dziewczyna („Tańce połowieckie"), Wiwandierka („Wieszczka lalek"), Papillon („Les Papillons"), Zobeida („Szeherezada"), Najpiękniejsza („Pan Twardowski"), tyt. w „Syrenie”, Narzeczona („Harnasie”, prem. pol. 9 IV 1938), Ptak („Ognisty ptak"), a także wiele tanecznych partii solowych w operach i operetkach. W rec. podkreślano jej „nieskazitelną technikę wykonania”, „olbrzymią ekspresję i cudowną sylwetkę”. W czasie okupacji niem. wysiedlona z Poznania, przebywała w Warszawie i pracowała jako kelnerka w cukierni „Tatry”. W 1944 została wywieziona na przymusowe roboty do Schwenningen w Wirtembergii, gdzie w 1945 pracowała w założonym przez męża gimn. i liceum. W poł. 1948 wróciła do Poznania, jednak ze względu na zły stan zdrowia więcej już nie występowała.
Zofia Florentyna Grabowska
(ID: psb.31801.5)
