„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:
DĄBROWSKA Maria, z Ziembińskich (16 VII 1865 Warszawa - 3 XII 1952 Łódź), aktorkaByła żoną => Romana D., matką aktora Mariana D. Kształciła się w szkole dram. E. Derynga. Debiutowała w 1883 w zespole A. Trapszy i B. Kremskiego w Kaliszu. W 1885 występowała w zespole T. Smotryckiego w warsz. t. ogr. Nowy Świat, w zespole J. Żołopińskiego w Lublinie, gł. w melodramatach. Od 3 IX 1885 do 1891 (z wyjątkiem lata 1886, kiedy występowała w zespole W. Antoniewskiego) pracowała w t. krak., gdzie wyróżniała się w rolach naiwnych. Młoda artystka o „sympatycznej powierzchowności, zgrabnej figurze”, zachwyciła prasę i publiczność krak. „oryginalnym wdziękiem i zdolnością i zawsze właściwą dykcją”. Zdobyła uznanie rolą Joanny („Świat nudów"). Prawdziwy sukces przyniosły jej jednak role śpiewane. Zosia („Łobzowianie") była kreacją tak interesującą, że wg jednego z recenzentów „na scenie o lepszą chyba niepodobna, a i o równą niełatwo”. Grała m.in. Kamilę („Dom otwarty"), Zofię („Damy i huzary"), Celinę („Koncert"), Helenę („Pan Damazy"), Martę („Ćwiartka papieru"), Basię („Majster i czeladnik"). Brała również udział w letnich występach t. krak.: 1886 w Piotrkowie, Częstochowie, Radomiu, 1887 - Tarnowie, Przemyślu, Szczawnicy, 1889 - Stanisławowie. Od września 1891 do 30 IV 1894 występowała w t. pozn., gdzie śpiewała w operach i operetkach, m.in. Wandę („Zamek na Czorsztynie"), Alinę („Paziowie królowej Marysieńki"), Annę („Verbum nobile"), Rozalindę („Zemsta nietoperza"). W sez. 1894/95 występowała w zespole J. Puchniewskiego w Petersburgu. W tym czasie wyszła za mąż za aktora Romana D. i zaczęła używać na scenie jego nazwiska. W sez. 1895/96 występowała w t. łódz., w 1897 w zespole J. Reckiego, m.in. w Przemyślu i w t. w Parku Krakowskim, następnie w zespole Adolfiny Zimajerowej (sez. 1898/99) w Częstochowie, Piotrkowie, w warsz. t. ogr. Odeon, w Odessie, Charkowie, Jelizawietgradzie, Jekatierynosławiu, w lecie 1900 w warsz. t. ogr. Wodewil w 1901 w zespole H. Kamińskiej w Częstochowie. Od 1901 została zaangażowana do T. Ludowego w Warszawie i występowała tam do 1905, głównie w rolach charakterystycznych. Od jesieni 1905 do stycznia 1906 występowała w Tow. Byłych Artystów T. Ludowego, potem kolejno wt. Renaissance i w t. na Chmielnej, u H. Czarneckiego w Płocku (kwiecień-maj 1908), od sez. 1908/09 do 1910 w t. łódz., w 1910 w Wilnie, w lecie 1911 w warsz. T. Renaissance, w sez. 1911/12 w T. Popularnym w Łodzi. W sez. 1912/13 występowała w t. wil. i z zespołem tego t. wyjechała w kwietniu 1913 do Petersburga, w sez. 1913/14 w t. pozn., w czasie I wojny świat. w zespole H. Halickiego w Lublinie. Grała wtedy gł. role charakterystyczne, m.in Żelazną („Panna Maliczewska"), Annę („Rewizor"). W 1917 i 1918 występowała w warsz. teatrzykach Oaza i Sfinks, 1919-22 w krak. T. Bagatela. 13 IV 1921 obchodziła tam jubileusz trzydziestopięciolecia pracy scen. w roli Pani Bonivard („Niespodzianki rozwodowe"). W sez. 1922/23 i 1923/24 występowała w Toruniu, a w 1924-1926 - na scenie katowickiej. Od 1927 przez wiele lat w Łodzi. 9 III 1929 obchodziła w T. Miejskim jubileusz czterdziestolecia w roli Właścicielki pensjonatu („To, co najważniejsze"). W sez. 1933/34 występowała przez kilka miesięcy w warsz. T. Nowa Komedia, a w 1934/35 w T. Aktora, 1935/36 w T. Wielka Rewia przy ul. Karowej. Potem przez jakiś czas nie posiadała stałego engagement; następnie wróciła do Łodzi i 8 III 1938 obchodziła kolejny jubileusz na scenie T. Kameralnego w roli Babuni („Spadkobierca"). W czasie II wojny świat. występowała w jawnych t. warsz. Komedia i Miniatury. W 1945 powróciła do Łodzi i tu w grudniu odbył się uroczysty jej jubileusz na scenie T. Powszechnego (z jubilatką w roli Pani Jowialskiej - „Pan Jowialski").
W następnych l. występowała jeszcze sporadycznie na scenie (w sez. 1946/47 i 1947/48 w T. Wojska Polskiego, a w 1951/52 w T. Nowym w Łodzi), grała m.in. Tykalską („Pan Damazy").
Maria Ziembińska
(ID: teatr.15465.1)
