„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
MELLER Marian (23 IV 1905 Staw k. Chełmna - 18 VIII 1974 Warszawa), aktor, dyrektor teatruBył synem Mariana M., rolnika, i Anny ze Spechtów (Schpechtów), mężem aktorki Wandy
Łuczyckiej (ślub w Warszawie 14 IV 1936), ojcem Wiktora M., reżysera telew. i reportażysty. W czasie pełnienia służby wojskowej zaczął występować w amat. t. garnizonowym. W marcu 1923 kierował z L. Ludwikowskim t. rewiowym Rozmaitości w kawiarni „Warszawa” w Stanisławowie. W 1924 został inspicjentem T. Miejskiego w Grudziądzu, w sez. 1925/26 Zjednoczonych Pomorskich T. Torunia, Bydgoszczy i Grudziądza, a po rozdziale tych scen w sez. 1926/27 i 1927/28 w Toruniu. Niekiedy grał role epizodyczne. W 1928 przyjęty do Instytutu Reduty w Wilnie, był tu do 1930, a od 1931 w Warszawie; brał udział w objazdach, pełnił też obowiązki sekretarza Instytutu. W 1932-35 był aktorem i dyr. administracyjnym T. Wołyńskiego z siedzibą w Łucku; grał tu m.in. Dziada („Sędziowie"), Profesora („Don Juan” T. Rittnera). Tutaj też zakończył swoją działalność aktorską. W 1935-39 pełnił funkcje sekretarza najpierw T. Polskiego, potem T. Narodowego w Warszawie. Wiosną 1939 przystąpił do organizowania wytwórni film. „Kohorta”, której istnienie uniemożliwił wybuch wojny. W latach okupacji był kwatermistrzem oddziałów leśnych AK na Zamojszczyźnie (1943-44, pseud. Maska). W sierpniu 1944 przybył do Białegostoku i zorganizował zaw. t. pn. T. Wojewódzki (inaug. 22 IX). W październiku t.r. był współzałożycielem i dyr. administracyjnym T. Wojska Pol. w Lublinie (od stycznia 1945 do 1947 w Łodzi). Od 1947 działał w Warszawie, gdzie był kolejno dyr.: T. Nowego (1947-49), T. Narodowego (grudzień 1949-paź-dziernik 1950), powtórnie T. Nowego (sez. 1950/51) i T. Narodowego (marzec 1952-październik 1954), przy czym w pierwszej poł. sez. 1952/53 równocześnie sprawował dyr. T. Nowego, a w sez. 1953/54 T. Nowej Warszawy. W sez. 1954/55 został powołany na stanowisko pełnomocnika ministra kultury i sztuki do spraw teatrów powstających w Pałacu Kultury i Nauki. W 1955 zorganizował tu nową siedzibę T. Domu Wojska Pol., przemianowanego w 1957 na T. Dramatyczny m.st. Warszawy. Był członkiem kier. artyst. tego teatru (1957-61), a także jego dyr. do 6 VI 1962, w sez. 1963/64 doradcą artyst. T. Nowego. Od 1964/65 wskutek choroby kręgosłupa przeszedł na rentę, zachowując stanowisko konsultanta artyst. T. Narodowego. W 1972 obchodził jubileusz czterdziestopięciolecia pracy teatralnej. Okresowo bywał delegowany do t. warsz. w ich kryzysowych sytuacjach (np. do T. Rozmaitości, Polskiego).
Zaliczany był do wąskiego grona najwybitniejszych dyr., dzięki swym talentom organizacyjnym i wszechstronnej znajomości warsztatu teatralnego.
Szczyt jego działalności w tym zakresie stanowiła dyrekcja T. Dramatycznego, który należał wówczas do pierwszych scen w kraju. Był wieloletnim, zasłużonym działaczem ZASP-u, już w 1944 wszedł w skład Sądu Koleżeńskiego weryfikującego aktorów, potem do Zarządu Głównego SPATiF-u; działał społecznie, wspólnie z E. Kuniną opiekował się Schroniskiem Artystów Weteranów Scen Pol. w Skolimowie i jego rozbudową. W 1950-52 wykładał w warsz PWST.
Marian Meller
(ID: teatr.16342.1)
![[podgląd]](/img/metrskan/6199577.jpg){kind=link}
