„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
SEVERINÓWNA Eugenia Krystyna, zamężna Zelwerowicz (16 XII 1900 lub 1903 Petersburg - 30 VIII 1974 Warszawa), aktorka, reżyser, dyrektor teatruByła córką Mikołaja S., lekarza weterynarii, i Eugenii z Odyńców, drugą żoną Aleksandra Zelwerowicza (zob. t. 1; ślub 3 VII 1927 w Warszawie). Po ukończeniu w 1920 gimn. J. Kowalczykówny i J. Jawurkówny w Warszawie, pracowała krótko w Urzędzie Skarbowym w Rypinie, a nast. w 1921-25 w Urzędzie Statystycznym w Warszawie. Równocześnie uczyła się na Kursach Wokalno-Dramatycznych H.J. Hryniewieckiej (1922-23), a potem w Oddziale Dram. przy Konserwatorium Muz. (1923-25). Pracę na scenie zaczęła w sez. 1925/26 w T. im. Bogusławskiego w Warszawie. W sierpniu 1926 z grupą aktorów warsz. była we Lwowie, gdzie grała Anetę Wasiewiczównę („W małym dworku"). Następnie występowała w T. Miejskim w Lublinie (sez. 1926/27), T. Miejskich w Warszawie (1927-29), T. Miejskich w Wilnie (1929-31), T. Polskim w Warszawie (1931-33), w teatrach TKKT (1933-35). Grała takie role, jak: Dziecko drugie („Dziady"), Wiktoria („W sieci"), Nike spod Salaminy („Noc listopadowa"), Szlojmele („Mirla Efros"). W 1933 rozpoczęła studia reżyserskie w PIST. W 1936, jako pracę dyplomową w ramach Warsztatu Teatr. PIST-u, zrealizowała (przy współpracy M. Wiskinda) „Orfeusza” J. Cocteau (31 III 1936) i „Moc przeznaczenia” (maj t.r.), obie sztuki wystawione w warsz. T. Nowym. Do aktorstwa już niej wróciła. W 1936-38 pracowała jako asystentka J. Lejtesa w atelier film. „Falanga”. Od czerwca do sierpnia 1938 reżyserowała w T. Kameralnym („Zbyt liczna rodzinka"), w sez. 1938/39 w T. Malickiej („Pani Bovary"). W lutym 1939 wyjechała na półroczne stypendium Stow. Realizatorów i Techników Film. do Francji. W 1939 podczas oblężenia Warszawy była sanitariuszką. W czasie okupacji niem. pracowała jako kelnerka w kawiarniach „Bodo” i „U Aktorek”. Po wojnie znalazła się w Zakopanem, gdzie, wraz z T. Kańskim, zorganizowała filię Związku Zaw. Pracowników Sztuki i była kier. zespołu teatralno-estradowego pn. T. Artystów, występującego w kinie „Giewont”. Następnie pracowała w Krakowie: była reżyserem w Starym T. (sez. 1945/46, luty-maj 1948), kier. administracyjnym w t. Siedem Kotów (1946-47). W 1948-49 pracowała w PR w Warszawie. Potem już stale współpracowała z teatrami stołecznymi. W 1949-52 była kier. administracyjnym T. Współczesnego, od stycznia do kwietnia 1952 także wicedyr. T. Narodowego. Od 16 V 1952 do 31 X 1955 była dyr. i kier. artyst. T. Ludowego, od listopada t.r. do 30 IX 1956 była tu na stanowisku reżysera. W 1957 reżyserowała w T. Powszechnym. Od 1 IV 1957 do przejścia na emeryturę w 1969 pracowała jako organizator imprez w Pol. Agencji Artyst. PAGART. Po wojnie reżyserowała m.in. „Roxy” (1945), „Jasona” (1946), „Archipelag Lenoir” (1948), „Późną miłość” (1954), „Maszynę do pisania” (1957).
We wspomnieniu pośmiertnym pisał o niej J. Fruhling: „przez jakiś czas towarzyszka życia Aleksandra Zelwerowicza, nie zrobiła kariery u boku męża, nie chcąc żyć w cieniu wielkiego aktora wybrała własną drogę działania: zrezygnowała z występowania na scenie, ale nie z pracy w teatrze”, „tytan pracy organizacyjnej, dokładna, drobiazgowa”. Była postacią b. popularną w środowisku teatr. Warszawy, do końca żywo zainteresowana sceną, obecna na każdej premierze.
Eugenia Krystyna Sewerin
(ID: teatr.17007.1)
