„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
DASZEWSKI Jan Jerzy (16 X 1890 Aleksandrów Kujawski - 28 VII 1974 Szczecin), aktor, reżyserBył synem Edwarda D. i Kazimiery z Plewińskich, mężem najpierw Elżbiety Benke (ślub 27 XI 1920 w Warszawie), potem Jadwigi Ireny
Drac. Uczył się najpierw w szkole w Radomsku, od 1903 w gimn. realnym Wróblewskiego w Warszawie, nast. przez dwa lata w Szkole Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda. Pracował jako urzędnik w gazowni warsz., a w czasie I wojny świat. jako administrator u J. Lubomirskiego. Równocześnie rozpoczął występy na scenach amat. i półamat. w Warszawie: w sez. 1914/15 w T. Popularnym, 1915/16 w zespole Tow. Teatr. Warsz. im. Bogusławskiego; grał wtedy m.in. Leona („Sen srebrny Salomei"), Szaruckiego („Majster i czeladnik"); w sez. 1916/17 zapewne znowu był w T. Popularnym. W sez. 1918/19 zaczął występować w T. Praskim; w styczniu 1919 grał Strełkowa („Tamten"); pozostał na tej scenie także w sez. 1919/20 i 1920/21. Potem nadal występował na scenach warsz.: w sez. 1921/22 i 1922/23 w T. im. Bogusławskiego, 1923/24 w T. im. Fredry. Sezon 1924/25 spędził w T. Polskim w Poznaniu. Następnie powrócił do t. warsz.: od września 1925 występował w T. im. Fredry, od marca 1926 do poł. 1927 w T. Odrodzonym, w lipcu 1926 w T. Niezależnym pod kier. A. Marka w roli Alfonsa („Bóg zemsty"), w styczniu 1928 w T. Sensacji (wiadomość niepewna). W sez. zimowym 1928/29 występował w Płocku w T. Miejskim pod dyr. T.
Skarzyńskiego, w kwietniu 1929 w Cieszynie z zespołem pod kier. M. Balcerkiewicz, a w grudniu t.r. znowu w Warszawie w T. Domu Żołnierza. W 1. trzydziestych opuścił Warszawę. Następnie do II wojny świat. występował m.in. na scenach Wilna, Grodna, Kalisza oraz w prowincjonalnych zespołach objazdowych, np. jesienią 1931 w zespole na czele z A.
Fertnerem, m.in. w Radomiu, Kielcach i Płocku. Okres okupacji niem. spędził w Warszawie; po powstaniu warsz. był wywieziony do obozu w Niemczech. Po powrocie do kraju związał się na stałe ze Szczecinem; na scenach szczecińskich występował do 1971: w sez. 1945/46 w T. Małym, latem 1946 w T. Polskim pod dyr. B.
Skąpskiego (reżyserował tu „Manewry miłosne"), w sez. 1946/47 i 1947/48 w T. Komedia Muzyczna, 1948/49 w T. Polskim, a od 1949 w T. Dramatycznych (T. Polskim i Współczesnym).
Zasłużony dla scen szczecińskich, jako wieloletni, utalentowany aktor cieszył się tu sympatią i autorytetem. W 1956 otrzymał nagrodę artyst. miasta Szczecina. Jubileusz czterdziestopięciolecia pracy scen. obchodził 23 XI 1965 w T. Polskim po przedstawieniu „Incydentu w Vichy”. Najważniejsze role z bogatego dorobku aktorskiego D., to m.in. przed wojną: Napoleon („Madame Sans Gene”, 1920), z Poznania - Horacy („Hamlet") i Hetman („Wesele"), później: Antek („Chłopi”, 1926), Waldemar („Trędowata”, 1927), tyt. we „Florku”, „Wściekłym torreadorze"; po wojnie: Panisse („Mariusz”, 1947), Rejent („Zemsta”, 1947, 1950), Rejent („Pan Damazy”, 1949), Malvolio („Wieczór Trzech Króli”, 1951), Bezsiemionow („Mieszczanie”, 1952), Profesor Poleżajew („Niespokojna starość”, 1952), Orgon („Świętoszek”, 1954), Prezes („Kordian”, 1962), wzruszający Lon Dennison („Drewniana miska”, 1962), Dziad („Zawisza Czarny”, 1963), Oront („Szkoła żon”, 1965).
Jan Jerzy Daszewski
(ID: teatr.18212.1)
Zaloguj się
artykuł w Nekrologii
ca 1854-1928
