„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973:
GRODNICKI Józef (19 III 1899 Konin- 31 III 1961 Olsztyn), aktor, reżyser, dyr. teatruBył synem Zygmunta G. i Heleny z Kałętkiewiczów. Do szkoły średniej uczęszczał w Łowiczu. Uczył się następnie w szkole sztygarów w Dąbrowie Górniczej. Debiutował na scenie 10 V 1909 w Sosnowcu w zespole E. Majdrowicza. W 1911 występował w Łodzi, w 1912 u Cz. Janowskiego w Lublinie, w 1913 w t. wil., w 1914 w zespole S. Książka w Łodzi. W 1914 został zaangażowany do zespołu farsy WTR i pozostał w nim do 1919, także po przejęciu t. przez miasto. 16 II 1915 ożenił się z Julią Bruner. Od 20 VIII 1919 kierował T. Miraż, w którym występował i reżyserował do 1921. W 1921-26 i 1927-30 kierował T. Miejskim w Lublinie. Utrzymywał początkowo t. na niezłym poziomie, wkrótce jednak zaczął wystawiać przede wszystkim operetki i niewybredne farsy. W sez. 1926/27 zmuszony został do ustąpienia ze stanowiska dyrektora. Występował wówczas w warsz. T. Nietoperz, po roku wrócił jednak do Lublina. W 1930 należał jako aktor i reżyser do zespołu T. Bagatela w Krakowie, a w sez. 1931/32 występował w warsz. T. Letnim. W 1934-38 był dyr. T. im. Orzeszkowej w Grodnie. Zespół ten występował też w innych miastach woj. białostockiego, m.in. w Białymstoku, Suwałkach, Augustowie, Sokółce. Przez pierwsze dwa sez. t. nie miał konwencji z ZASPem, a aktorzy jego byli wykluczeni ze Związku. Dopiero w 1936 sytuacja prawna została ustabilizowana. W 1938 G. występował w t. 830 w Warszawie, potem prawdopodobnie w T. im. Moniuszki w Stanisławowie. Od wybuchu wojny do 1941 był zastępcą dyr. t. ros. w Stanisławowie, następnie przyjechał do Warszawy i tu kierował jawnymi t. Maska, Miniatury, a po śmierci J. Horwatha także T. Komedia. 13 V 1944 władze podziemne ukarały go chłostą za współpracę z władzami okupacyjnymi. Po wojnie nie został zweryfikowany przez ZASP. Pracował w administracji państwowej. Do pracy na scenie wrócił w 1954. W 1954-56 występował w T. Polskim w Szczecinie, a od 1956 do końca życia w T. im. Jaracza w Olsztynie. 18 IV 1959 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy, grając rolę Ks. Bołkońskiego („Wojna i pokój").
W początkowym okresie swej działalności występował głównie w operetkach i farsach, m.in. jako Kalchas („Piękna Helena"), potem coraz częściej w rolach dramatycznych takich jak: Jago („Otello"), Chłopicki („Warszawianka"), Boruta („Zaczarowane koło"), Gregory („Mandaryn Wu"). Wystąpił także kilkakrotnie w filmach. Po wojnie grał m.in. Croftsa („Profesja pani Warren"), Wistowskiego („Grube ryby"), Dussela („Pamiętnik Anny Frank"), Wojewodę („Mazepa"), Wernyhorę („Wesele").
Ś.P.
JÓZEF
GRODNICKI
UR. 19.3.1889
ZM. 30.3.1961
CZEŚC JEGO PAMIĘCI
Józef Grodnicki
(ID: teatr.22676.1)
