„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
MAZANEK Adam (26 IX 1890 Kraków - 29 V 1965 Kraków), śpiewak, aktorBył synem Jana i Marii M., mężem Janiny z Pliszewskich. Od 1909 pracował jako urzędnik w magistracie krak. (z przerwami do 1951). Głos kształcił u J. Marso (1910-13). Studiował prawo na Uniw. Jagiell. (w 1930 uzyskał tytuł magistra). Podczas studiów współpracował z krak. chórem „Echo”, był też członkiem kwartetu wokalnego Chóru Akademickiego (koncert w Mielcu 1910). Z zespołem tym w 1912 jako solista brał udział w estradowym wykonaniu „Halki” przygotowanym przez wojskową orkiestrę J.N. Hocka (29 II), jak również w koncertach w Krakowie i w letnim objeździe sądeckich kurortów. Gdy w lutym 1915 rolą Stolnika w wystawionej w Krakowie „Halce” rozpoczynał karierę scen., cieszył się już w kręgach melomanów pewną popularnością. Do 1923 był solistą Krak. Tow. Operowego; śpiewał tu m.in. takie role, jak: Chorąży („Hrabina"), Sparafucile („Rigoletto"), Zbigniew („Straszny dwór"), Kecal („Sprzedana narzeczona"), Collin („Cyganeria"), a także Mefista („Faust") i Kardynała („Żydówka"), które przyniosły mu duże uznanie, Tomassa („Niziny"), Króla („Lohengrin"), Basilia („Cyrulik sewilski"), Leporella („Don Juan"). W kwietniu 1920 śpiewał w oratorium „Siedem słów Chrystusa na Krzyżu”. W maju 1925 wystąpił na koncercie oratoryjnym („Quo vadis"), w czerwcu t.r. - na jubileuszu czterdziestolecia Chóru Akademickiego w Krakowie, a w lipcu i sierpniu w zespole artystów opery warsz. podczas ich krak. występów. W sez. 1925/26 i 1926/27 należał do solistów działu operowego T. Polskiego w Katowicach; wyjeżdżał z nim na letnie występy do Płocka i Ciechocinka (1926); śpiewał m.in. Stolnika („Halka") i Wojewodę („Mazepa” A. Munchheimera). W lipcu 1927 z zespołem katowickim występował w Krakowie. Na sez. 1927/28 zaangażował się do opery pozn.; był tu obsadzany gł. w repertuarze współcz. (Radziwiłł Rudy w „Zygmuncie Auguście”, Pan Andrzej w „Jakubie lutniście"), miał sukcesy w partiach Króla Rene („Jolanta") i Kuna („Wolny strzelec"). Od września 1928 do 1931 śpiewał znów w Katowicach. Miał rzadki rodzaj głosu - basso profondo, dobrą prezencję i wysoką kulturę wykonawczą, toteż był przydatny w najszerszym repertuarze operowym, również w rolach buffo. Ceniła go publiczność i krytyka. Niekiedy występował w radiu. Jako wielokrotny solista koncertów oratoryjnych i chóralnych, w kwietniu 1930 brał udział w uroczystościach dziesięciolecia Tow. Oratoryjnego w Krakowie, w maju t.r. - w koncertach moniuszkowskich w T. Polskim w Warszawie; w czerwcu wszedł w skład zarządu nowo utworzonej międzynarodowej organizacji pracowników muz. „Imuza”. Od 1931 współpracował ściśle z Krak. Biurem Koncertowym i Krak. Tow. Operowym. Brał udział w kolejnych prem. m.in.w „Łucji z Lamermooru” (Rajmund), „Don Pasquale” (rola tyt.), „Cyganerii” (Collin), „Uprowadzeniu z seraju” (Osmin), „Mignon”, „Madame Dubarry”, „Werterze” (Justycjonariusz); śpiewał też z powodzeniem potrójną partię Dapertutta („Opowieści Hoffmanna"). Brał udział w przedstawieniach operowych przygotowanych przez Krak. Tow. Operowe poza siedzibą, np. w t. katowickim, w „Poławiaczach pereł” (1937), „Cyganerii” i „Strasznym dworze” (1938). W 1937 śpiewał ponadto w „Verbum nobile”, przygotowanym w Zakopanem przez chór „Echo Tatrzańskie”, w 1939 (maj) w „Poławiaczach pereł”, „Rigoletcie” i „Manon” we Lwowie. W l. trzydziestych, np. w sez. 1931/32, 1932/33, 1933/34 sukcesy w repertuarze muz. łączył z występami w utworach dram. w T. im. Słowackiego w Krakowie. Były to najczęściej role epizodyczne, takie jak: jeden z Senatorów („Sułkowski"), Le Seolec („Mariusz"), Ksiądz („Wesele").
Podczas okupacji niem. przebywał w Krakowie. Po wojnie wystąpił (10 VIII 1945) w roli Podczaszyca w „Hrabinie”, inaugurującej spektakle operowe w T. im. Słowackiego. Następnie zaangażował się do zespołu solistów tzw. Opery Bierdiajewa działającej w Krakowie pod egidą Tow. Przyjaciół Opery (lipiec 1946-lipiec 1948). Znalazł się również w grupie wykonawców prem. „Cyrulika sewilskiego” (czerwiec 1952) zorganizowanej przez świeżo zawiązany Komitet Operowy. W ciągu czterdziestu lat artyst. działalności pozostał wierny Krakowowi i wytrwale uczestniczył w kolejnych próbach powoływania t. operowego w tym mieście. W l. pięćdziesiątych był jeszcze solistą Estrady przy Filharmonii Krak., występował na koncertach szkolnych, popularnych i w montażach operowych.
Adam Mazanek
(ID: teatr.38421.1)
