„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
ARNO Franciszek, właśc. F. Kustosik (12 III 1912 Wilno - 18 VII 1969 Starogard Gdański), śpiewakBył synem Franciszka Kustosika, elektromontera, i Antoniny z Lewandowskich, bratem śpiewaka Henryka
Kustosika. Pierwsze małżeństwo zawarł w l. trzydziestych; drugą jego żoną była Leokadia z Chruścińskich (ślub 23 IV 1948 w Poznaniu). Przyjęty przez niego w 1940 pseud. Arno, stał się po urzędowej zmianie jego właść. nazwiskiem, a także jego rodziny. Ukończył szkołę podstawową i modelarską w Łodzi i podjął pracę w modelarni widzewskiej manufaktury (1927-32). W 1932 wstąpił ochotniczo do wojska; podczas służby ukończył szkołę podoficerów lotnictwa w Poznaniu. W 1934 rozpoczął studia muz. w klasie A.
Comte-Wilgockiej w konserwatorium w Łodzi; równocześnie pracował zarobkowo w warsztatach kolejowych w Koluszkach. Stypendium artyst. umożliwiło mu dalsze studia w warsz. konserwatorium. Podczas II wojny świat. przebywał w Warszawie. Od 1941 uczył się śpiewu u Z.
Fedyczkowskiej, potem u A.
Didura. Pierwsze występy dawał w kawiarniach i na koncertach organizowanych przez RGO; jego tenorowy głos, brzmiący jak „najszlachetniejszy metal z aksamitem” zdobył szybko uznanie wśród melomanów. Po powstaniu warsz. znalazł się w Łodzi i tu od 1945 kontynuował studia w PWSM; występował także w T. Gong. Debiutował 9 XII 1945 partią Turiddu („Rycerskość wieśniacza") w Operze Śląskiej w Bytomiu, gdzie później śpiewał czołowe partie tenorowe, takie jak: Pinkerton („Madame Butterfly"), Stefan („Straszny dwór"), Don Jose („Carmen"), Rudolf („Cyganeria"), z operą tą wyjeżdżał na występy gościnne do Katowic, Chorzowa, Zabrza, Łodzi, Krakowa, Wrocławia, Morawskiej Ostrawy oraz do Warszawy, gdzie od poł. sierpnia 1947 śpiewał partie Don Josego („Carmen"), Radamesa („Aida"); uzyskał pochlebne oceny krytyki: „Jeśli chodzi o forte, specjalnie w górze, to tutaj p. Arno osiąga efekt wspaniały” (P. Rytel). Duży sukces odniósł w partii Jontka („Halka"); aż po 1. sześćdziesiąte pozostał świetnym wykonawcą tej roli i stale ją doskonalił. Recenzenci pisali o jego grze aktorskiej zsynchronizowanej z muzyką i pięknym głosem, liryzmie, znakomitej mimice i gestach, ironii i goryczy, którą wzruszał „najbardziej prozaicznego widza”. Od sez. 1947/48 został zaangażowany do Opery poznańskiej. Po raz pierwszy wystąpił 16 IX 1947 w partii Radamesa i „przeszedł wszelkie oczekiwanie”. Na scenie pozn. śpiewał do końca sez. 1952/53, dodając do swego repertuaru takie partie, jak: Łukasz („Pocałunek"), Hoffmann („Opowieści Hoffmanna"), Pedro („Niziny"), tyt. w „Otellu”. Psychologiczna interpretacja tej ostatniej partii wzbudziła kontrowersyjne opinie; W.
Kubacki zarzucał mu fałszowanie ideowej i artyst. wymowy dzieła, ale S.
Fleszarowa podkreślała dobre aktorstwo i przemyślaną koncepcję roli. W tym okresie występował także gościnnie w Morawskiej Ostrawie (1947), Sofii (1951), Budapeszcie (1951), na Białorusi (1957) i w Bukareszcie (1958), a także z zespołem Opery pozn. w Moskwie (1952). Brał udział w koncertach filharmonicznych i w imprezach estradowych (np. tzw. „Turniej operetek"), często też występował w PR, zdobywając coraz większą popularność. Zbyt hojnie szafował głosem, co ujemnie wpływało na jego formę wokalną. Utrzymywał jednak pozycję jednego z czołowych tenorów polskich. Od 31 V 1953 śpiewał Jontka („Halka") w warsz. Operze, gdzie na sez. 1953/54 został zaangażowany; śpiewał główne partie w „Cyganerii”, w „Strasznym dworze”, Cavaradossiego („Tosca"). Potem był w zespole T. Nowego (od 1 I 1955 pn. Operetka); największy sukces odniósł w roli Caramella („Noc w Wenecji"). W 1955-58 był solistą Opery we Wrocławiu; współpracował z Operą Śląską w Bytomiu. Od 14 XII 1957 do 14 III 1958 występował gościnnie w Poznaniu. W maju 1958 śpiewał Jontka w „Halce”, wystawionej w setną rocznicę jej premiery przez zespół amat. w Bielsku-Białej. Występował także w tzw. Wrocławskich Wtorkach Muzycznych, organizowanych przez Stow. Pol. Artystów Muzyków. Na pocz. sez. 1958/59 powrócił do Warszawy do Opery; śpiewał m.in. Don Josego („Carmen"), Radamesa („Aida"), Manrica („Trubadur"). W 1962-69 był solistą Opery Objazdowej. Najlepsze partie z tego okresu, to: Dymitr („Borys Godunow”, 1960) i Cavaradossi („Tosca”, 1965). W sez. 1963/64 współpracował z Operą Łódzką - śpiewał Gustawa III („Bal maskowy").
Należał do najlepszych pol. śpiewaków pierwszego powojennego dziesięciolecia. Dysponował wspaniale i szlachetnie brzmiącym tenorem, o barwie jasnej i srebrzystej. Cechowała go lekkość śpiewania na przestrzeni całej, wyrównanej skali i dobra dykcja, co sprzyjało wokalnej ekspresji. W swoich operowych rolach muzykalność łączył z nerwem dram., zwinnością ruchów i temperamentem aktorskim. Średniego wzrostu i dość krępej budowy ciała, był wysportowany, a w sposobie bycia szczery i spontaniczny.
Franciszek Kustosik
(ID: teatr.4405.1)
