„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
DOWMUNT Maria, właśc. M. Junczys (22 VIII 1875 Płock - po 1950 Bydgoszcz), aktorka, śpiewaczkaByła córką Teodora i Pauliny, żoną Mieczysława
Dowmunta, właśc. Junczysa (zob. t. 1). Według jej własnych wspomnień po ukończeniu dwóch klas gimn., uczyła się w szkole dram. a w 1902 rozpoczęła pracę na scenie. W 1902-03 występowała w Lublinie pod dyr. H.
Morozowicza; w sez. 1907/08 tamże w zespole J.
Myszkowskiego; od października 1908 do stycznia 1909 w Kaliszu w zespole pn. Operetka Polska pod dyr. J. Zakrzewskiego, a nast. W. Adlera i H. Lasockiego; w sez. 1912/13 w Lublinie a latem (maj-lipiec) 1913 w Wilnie w T. Polskim w Ogrodzie Pobernardyńskim pod dyr. J. Strycharskiego; w sez. 1913/14 w T. Polskim w Poznaniu, 1914/15 w T. Polskim w Warszawie. W 1920 grała rolę Miecznikowej w pol. filmie „Czaty”. W 1921 występowała w t. Czarny Kot w Warszawie. Następnie przez dłuższy czas działała w Wilnie, gdzie w 1922-27 występowała w zespole operetki, gł. w T. Wielkim. Latem 1926 krótko występowała w T. Nowości w Warszawie; w 1927 znowu była w tym zespole i wraz z nim w sierpniu t.r gościnnie występowała w T. Miejskim w Krakowie, a w sez. 1927/28 nadal w warsz. T. Nowości. Możliwe, że występowała w 1933 w t. Nowy Lotos w Warszawie, ale jest to wiadomość niepewna. W sez. 1938/39 grała w T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu. Po II wojnie świat. występowała w sez. 1945/46 w T. Miejskim w Białymstoku, gdzie w 1946 obchodziła jubileusz czterdziestolecia pracy na scenie. W sez. 1946/47 grała w Woj. T. Objazdowym w Ełku, nast. znowu w Białymstoku. Od 1 IX 1949 nie występowała na scenie. Mieszkała najpierw w Białymstoku, a od 1950 w Bydgoszczy. Występowała najczęściej w operetkach (niekiedy także w rewiach), m.in. jako: Flora („Targ na dziewczęta"), Delfina („Cnotliwa Zuzanna"), Marta („Piękna Rizetta"), Wirginia („Królowa kinematografu"), Księżna Cuddestein („Hrabina Marica"); grała też w komediach, np. Panią Verdieres („Ładna historia"), Wyrwasińską („Życie jest skomplikowane"). Po II wojnie świat. grała w Białymstoku m.in. Tadrachową („Moralność pani Dulskiej"), Matyldę („Nadzieja").
Maria Junczys
(ID: teatr.49332.1)
