Uwagi
„Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965”, t. I, PWN Warszawa 1973: ŻELAZOWSKA Adela Helena, z domu Einsporn pseud. Mirowicz (2 III 1859 Warszawa - 1 VII 1921 Poznań), aktorkaByła córką Karola Einsporna i Marianny ze Sztubertów, siostrą => Aleksandra Einsporna i zapewne => Józefa Einsporna, żoną => Romana Ż. Debiutowała zapewne w sez. 1877/78 w t. pozn. pod pseud. Mirowicz. Od jesieni 1878 do 15 X 1882 występowała w t. krakowskim. 6 X 1880 wyszła za aktora Romana Ż. i odtąd używała stale nazwiska męża. Od marca 1883 do 1889 występowała w t. lwow., później podobno krótko w Poznaniu, od września 1889 do wiosny 1892 z przerwami w t. krak., od 1892 do listopada 1898 w t. lwow. z dłuższymi przerwami spowodowanymi chorobą oraz wyjazdami na występy gościnne m.in. do Krakowa (1895). Później nie miała stałego engagement, występowała gościnnie w 1899 we Lwowie oraz w zespole E. Majdrowicza w Częstochowie, w 1900 w Łodzi i w Warszawie. Po raz ostatni wystąpiła w t. lwow. 17 II 1902 w roli tyt. w „Niobe"; następnie ze względu na zły stan zdrowia musiała opuścić scenę, „wyniosłą swą postacią, klasycznym profilem, obszerną skalą głosu zdawała się zapowiadać znakomitą bohaterkę w tragedii i dramacie”, w rolach tragicznych jednak „z kreacji artystki wiał chłód nieokreślony, wpływający niesympatycznie na widza. Dopiero role kokietek i dam wielkiego świata, natury chore moralnie i zepsute, demoniczne w swych wybuchach, znalazły w artystce dobrą przedstawicielkę” (S. Pepłowski). Zdaniem H. Cudnowskiego Ż. była „zmanierowaną artystką hołdującą uparcie starej szkole. Prawie wszystkie role grała na jedno kopyto i to w dodatku monotonnym, altowym głosem”. Do najlepszych jej ról zaliczano Hurską („Miód kasztelański"), Helenę („Właściciel kuźnic"), Izę („Sprawa Clemenceau"). Korzystając z pozycji męża Ż. występowała jednak gł. w wielkim repertuarze dramatycznym, w takich rolach jak: Lady Makbet („Makbet"), Julia („Romeo i Julia"), Amalia („Zbójcy"), Księżniczka Eboli („Don Karlos"), Balladyna („Balladyna").
„Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.46480.4
„Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.54084.1
eKartoteka miasta Poznania - epoznan.1234744
Epitafium na cm. Powązkowskim: DZIECI ICH: ADELI, FELICYI, LUDWIKA, KAROLA POZOSTAŁE DZIECI NAJLEPSZYM RODZICOM
n.54673 Nekrologia Minakowskiej (54673)
źródła:
- urodzenie, zgon: epoznan.1234744 - chrzest: Akt urodzenia: Warszawa św. Andrzej, 238/1859 http://szukajwarchiwach.pl/72/159/0/-/29/str/1/1/10#tabSkany - pogrzeb: Urz. M. st.W-wy http://cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=11067
|
|