„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
CZECHOWSKA Helena Ewa, zamężna Łuczak, także Stomowa (25 XII 1891 Kraków - 18 X 1972 Puszczykowo k. Poznania), aktorkaByła córką Marcelego Cz., suflera, i Pauliny Czechowskiej z Kwiecińskich (zob. t. 1), siostrą Leona
Czechowskiego (zob. t. 1) i => Jadwigi
Koreckiej, żoną - Władysława
Stomy, właśc. Łuczaka (ślub 31 III 1919 w Krakowie). Pochodziła z rodziny aktorskiej i już od dziecka występowała na scenie krak. T. Miejskiego (na afiszach wymieniano tylko jej imię: Helcia, Helusia lub Helunia). Od 1906 na afiszach zaznaczana była już jako Helena Cz. i grała w tym czasie m.in. Kraka („Lilia Weneda"), Isię („Wesele"). Na scenie krak. występowała do października 1909. Następnie wyjechała do Łodzi, gdzie w sez. 1909/10 grała w T. Polskim pod dyr. A.
Zelwerowicza. Od 1910 była w t. wileńskim; z zespołem tego teatru występowała gościnnie w Petersburgu (1911, 1912, 1914) i Mińsku Litewskim (1912, 1914). W sez. 1914/15 należała do zespołu T. Nowoczesnego w Wilnie. W marcu 1916 przyjechała do Poznania; od 1 IV przez cały miesiąc występowała w T. Polskim gościnnie, a od marca t.r. została zaangażowana do zespołu tego teatru i pozostała w nim do końca sez. 1924/25. W 1919-20 wraz z mężem brała udział w objazdach plebiscytowego T. Polskiego pod dyr. L.
Dybizbańskiego. W 1928-38 występowała w T. Miejskim w Bydgoszczy (w 1930 z jego zespołem gościnnie w Gdańsku), w sez. 1938/39 ponownie w T. Polskim w Poznaniu. W okresie okupacji niem. nie grała. W 1945 powróciła do T. Polskiego w Poznaniu i była w nim do 1949. W 1949-51 występowała w T. Polskim w Bielsku, a od 1951 do przejścia na emeryturę w 1960 znowu w T. Dramatycznych w Poznaniu. W pozn. T. Polskim 24 V 1960 obchodziła jubileusz pięćdziesięciolecia pracy artystycznej.
W swym dorobku miała b. wiele ról, od granych długo młodych dziewcząt i chłopców, poprzez amantki, aż do świetnych ról charakterystycznych, w których upamiętniła się szczególnie po II wojnie świat. w Poznaniu. Były to m.in. w Petersburgu: Salomea („Sen srebrny Salomei”, 1911), Helena („Grube ryby”, 1912), Orcio („Nie-Boska komedia”, 1914); w Poznaniu: Zosia („Dziady”, 1916), Hesia („Moralność pani Dulskiej”, 1917), Maryna („Wesele”, 1918), Joas („Sędziowie”, 1918), Helena („Dla szczęścia”, 1921), Ada („Lekkomyślna siostra”, 1923), Wikta („Antychryst”, 1925); w Bydgoszczy: Aniela („Damy i huzary”, 1930), Olga („Dzika pszczoła”, 1932), Bobine („Przyjaciele” A. Fredry, 1933); po wojnie w Poznaniu: Gospodyni („Wesele”, 1946), Anna Andrejewna („Rewizor”, 1946), Łechcińska („Rozbitki”, 1947), Birdie Hubbard („Lisie gniazdo”, 1948), Marta („Głupi Jakub”, 1951), Pani Grandet („Eugenia Grandet”, 1954) oraz „drapieżna i sugestywna” Poncia („Dom Bernardy Alba”, 1956). Fot. na s. 671.