„Słownik biograficzny teatru polskiego 1900-1980”, t. II, PWN Warszawa 1994:
KARWOWSKA Maryla, właśc. Maria Józefa Olszewska, zamężna Popławska (6 XII 1903 Warszawa - 12 X 1967 Chicago), śpiewaczka, aktorkaByła córką Juliana Olszewskiego, przemysłowca, i Marii z Wilczków, żoną - Janusza
Popławskiego. Ukończyła szkołę średnią w Warszawie i przez trzy lata kształciła głos u W. Brzezińskiego. Debiutowała 22 III 1925 w warsz. T. Wielkim w partii Siebla („Faust"), została zaangażowana do zespołu od sez. 1925/26 i występowała w tym teatrze do wybuchu II wojny światowej. Początkowo śpiewała najczęściej niewielkie partie, a z większych: Myrtis („Filenis"), Hannę („Straszny dwór"), Ksenię („Borys Godunow"), Doloridę („Beatrix Cenci"), Pannę Ewę („Hrabina"), Birutę („Syrena"). Doceniali ją recenzenci odnotowując, iż „wysunęła się na czoło wykonawców” i „zaznaczyła się dobrze”. Wielką popularność zyskała jednak dopiero w repertuarze operetkowym, w którym łączyła kunszt śpiewaczy i bogate możliwości pięknego sopranu z wdziękiem, urodą i zalotnością. Sukces przyniosła jej rola Eurydyki („Orfeusz w piekle”, 1930), nast. Teresiny („Napoleon i Teresina”, 1932). W reżyserowanej przez A.
Zelwerowicza „Zemście nietoperza” (T. Polski, 1932) stworzyła jedną ze swych najlepszych ról - Rozalindę. Na scenie T. Wielkiego grała jeszcze inne role operetkowe: tyt. w „Giuditcie” (1935), Anninę („Noc w Wenecji”, 1936), Księżnę Marię („Ptasznik z Tyrolu”, 1937), Baronową Rizę („Manewry jesienne”, 1938). W 1935 występowała w operetce „Kawiarenka” na scenie T. Wielka Rewia. Jednocześnie poszerzyła swój repertuar operowy, sięgał czterdziestu partii, m.in. takich, jak Frasquita i Micaela („Carmen"), Zuzanna („Wesele Figara"), Mimi i Musetta („Cyganeria"), tyt. w „Manon”, Nedda („Pajace"), Gilda („Rigoletto"), Rozyna („Cyrulik sewilski"), Liu („Turandot"). Wykonywała nawet niektóre partie w operach R. Wagnera. Często brała udział w radiowych prezentacjach operetek (np. „Bal w operze”, „Agri”, 1930) i oper (np. „Lakme”, 1931), a także w koncertach filharmonicznych. Występowała gościnnie w innych miastach kraju (np. Poznań 1932, Wilno 1933, Lwów 1937, 1938, 1939) i za granicą (Ryga, 1931). W sez. 1934/35 wzięła udział w imprezie A.
Didura, który zawiózł do Ameryki „Halkę” w wykonaniu pol. śpiewaków (występy: Nowy Jork, Filadelfia, Detroit, Boston, Chicago i Milwaukee); partia jej była transmitowana przez Radio Columbia. W 1938 brała udział w strajku okupacyjnym w T. Wielkim i należała do komitetu strajkowego. W lutym i marcu, a nast. w maju i czerwcu 1939, występowała gościnnie w T. Wielkim we Lwowie. Podczas okupacji niem. w jawnym T. Miasta Warszawy brała udział w przedstawieniach operetek: „Zemsta nietoperza” (1941), „Ptasznik z Tyrolu” (1942), „Błękitna maska” i „Kraina uśmiechu” (1943). Za te występy została po wojnie ukarana trzymiesięcznym zawieszeniem w pracy, ale już 9 XI 1945 została zweryfikowana przez ZASP i zaangażowana do zespołu Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie, a 23 I 1946 śpiewała Rozynę („Cyrulik sewilski"). W sez. 1946/47 odbyła wraz z J.
Popławskim serię koncertów estradowych w wielu miejscowościach. W 1948 występowała w „Nitouche” w warsz. Ludowym T. Muzycznym na plenerowej scenie przy ul. Polnej; w 1949 śpiewała w „Rose Marie” w Krak. T. Muzycznym Tow. Przyjaciół Żołnierza. W 1949-51 należała do zespołu T. Dramatycznych w Szczecinie i grała m.in. Podstolinę („Zemsta"). W 1951-53 była solistką w zespole ARTOS-u. Od 1 X 1954 została zaangażowana do warsz. T. Nowego (od 1955 pn. Operetka w Warszawie); jako aktorka, śpiewaczka i opiekun wokalny solistów pracowała tu do 1966, tj. do przejścia na emeryturę. Grała już wtedy niewielkie role, takie jak: Senatorowa Agricoli („Noc w Wenecji”, 1955), Jadwiga („Fajerwerk”, 1958), Hrabina Nowalska („Student i żebrak”, 1962), jednak zawsze dając w nich „wielką lekcję, jak należy w operetce mówić, ruszać się, grać i śpiewać” (J. Waldorff). Spóźniony jubileusz trzydziestolecia pracy artyst. obchodziła 22 IV 1958 grając Księżnę Anhildę („Księżniczka czardasza"). Od l. pięćdziesiątych dawała lekcje śpiewu i impostacji głosu wokalistom i aktorom. Latem 1967 wyjechała do USA; zmarła na lotnisku w Chicago w drodze powrotnej do kraju.
Miała naturalną łatwość śpiewania i głos o ładnym, pełnym brzmieniu. Cechowała ją duża muzykalność, dzięki czemu jej partie operetkowe nosiły nieczęsto spotykane znamiona znakomitego wykonawstwa wokalnego. W operetce odnosiła większe sukcesy niż w operze. Role wzbogacała urokiem kobiecości, uwodzicielskim uśmiechem, dyskretnym żartem i elegancją w dobrym stylu. T. Sivert wspominał, że tę „ulubienicę widowni Teatru Wielkiego”, charakteryzował „pełen barwy i soczystości liryczny sopran o rozległej skali, lekkość i swoboda w operowaniu głosem” oraz „inteligentna, zawsze gruntownie przemyślana interpretacja aktorska”.
Maria Józefa Olszewska
(ID: teatr.19129.1)
Zaloguj się
?1850-
![[podgląd]](/img/metrskan/3106491.jpg){kind=link}
