Andrzej Edward Koźmian h. Nałęcz (ID: 12.194.84)

Najbliżsi sławni ludzie (wg kryterium PSB)

W stopniach ° wyrażona liczba ogniw w łańcuchu, w którym każda następna osoba jest dzieckiem, rodzicem lub małżonkiem poprzedniej;
wersja pełna (przy opłaconym abonamenice) pokazuje wykres powiązania; w wersji darmowej kliknięcie prowadzi do strony o danej osobie.

1. KOŹMIAN Kajetan (1771-1856) poeta, krytyk, publicysta 1°
2. KOŹMIAN Stanisław (1836-1922) publicysta, polityk, reżyser 1°
3. MICHAŁOWSKI Józef Jakub (1870-1956) prawnik, historyk, dyrektor Stacji Naukowej PAU w Rzymie 2°
4. HOFFMANNÓWNA Antonina (1842-1897) aktorka 3°
5. KOŹMIAN Józef Szczepan (1773-1831) biskup kujawsko-kaliski 3°
6. POTWOROWSKI Tadeusz Piotr (1898-1962) malarz, pedagog, scenograf 4°
7. STRZAŁECKI Janusz (1902-1983), malarz, profesor ASP w Warszawie 4°
8. KOŹMIAN Stanisław Egbert (1811-1885) publicysta, właściciel ziemski, poeta 4°
9. MAŃKOWSKI Napoleon Ksawery (1836-1888) inżynier, powstaniec 1863, poseł 4°
10. KOŹMIAN Jan (1814-1877) ksiądz, redaktor, publicysta 4°
11. GONIEWSKA Zofia (1818-1907) działaczka społeczna, powstaniec 1863 4°
12. MAŃKOWSKA Bogusława (1814-1901) pisarka 5°
13. STRZAŁECKI Zygmunt (1873-1946), malarz, konserwator 5°
14. SKRZYŃSKI Władysław Bolesław Ignacy (1873-1937) dyplomata, polityk, ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej 5°
15. SKRZYŃSKI Henryk h. Zaremba (1822-1903) ksiądz, działacz społeczny, filantrop 5°
16. MICHAŁOWSKI Piotr (1800-1855) malarz, rolnik 5°
17. KOWERSKA Zofia (1845-1929) powieściopisarka 5°
18. MAŃKOWSKI Henryk (1872-1924) numizmatyk, kolekcjoner 5°
19. SKRZYŃSKI Ludwik h. Zaremba (1816-1881) polityk galicyjski, poseł na Sejm Krajowy i do Rady Państwa, publicysta, działacz gospodarczy 5°
20. CHŁAPOWSKI Stanisław (1822-1902) poseł, działacz społeczny 5°

Uwagi

• „Słownik biograficzny teatru polskiego” t. 1: teatr.60467.2
  Adam Boniecki, Herbarz polski - 12.194.84 - t. XII s. 118: Koźmianowie h. Nałęcz
  Adam Boniecki, Herbarz polski - 12.194.89 - t. XII s. 118: Koźmianowie h. Nałęcz
  Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 50: psb.13407.1
  Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 56: psb.13411.8
  Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 61: psb.13412.2
  Polski Słownik Biograficzny t. 20 str. 654: psb.17875.4
  Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 103): Koźmian Edward Andrzej [Kazimierz], Wydział Prawa i Administracji, sekcja Admin., wpis 1821
  Syn Kajetana, poety, krytyka literackiego i publicysty, radcy stanu, senatora, kasztelana Królestwa Kongresowego (1829), i Anny z Mossakowskich. Urodzony w Piotrowicach, w woj. lubelskim. Odebrał gruntowne wykształcenie domowe pod kierunkiem guwernera, emigranta francuskiego. Później uczył się w Liceum Warszawskim, gdzie zaprzyjaźnił się z Albertem Wojciechem Potockim. Pobierał dodatkowo lekcje prywatne, m. in. literatury francuskiej u Mikołaja Chopina. Z tego okresu datuje się jego długoletnia przyjaźń z Fryderykiem. Jesienią 1824 uzyskał dyplom mgra admin. Po studiach powrócił na krótko do Piotrowic dla przeprowadzenia reorganizacji majątku. W 1825 odbył podróż po Niemczech, z której wrażenia opisał w artykule wydrukowanym w 1828 w „Rozmaitościach Warszawskich”, Dwa dni w Szwajcarii Saskiej w r. 1825. W 1829 mianowany carskim kamerjunkrem. Jesienią tego roku wyjechał do Francji i Anglii. Jako wolny słuchacz przysłuchiwał się wykładom w Sorbonie, śledząc jednocześnie pilnie życie polityczne i kulturalne we Francji. Zawarł wówczas przyjaźń z Aleksandrem Walewskim. Powrócił do kraju w maju 1830; przejeżdżając w drodze powrotnej przez Weimar złożył wizytę Goethemu, a po latach opisał to w artykule Wizyta Polaka u Goethego w 1830, wydrukowanym w „Przyjacielu Ludu” (1838) i przetłumaczonym na język niemiecki w 1885. Przebieg powstania śledził z dezaprobatą, później sam uwierzył w zwycięstwo. 2 XII 1830 z polecenia Chłopickiego odkomenderowany do oddziałów wojskowych na Lubelszczyźnie. Po powrocie redagował w biurze MSZ instrukcję Rządu Narodowego dla agentów zagranicznych, wysoko ceniony ze względu na doskonałą znajomość społeczeństw zachodnich. Walczył pod Grochowem i Iganiami. Jeszcze przed upadkiem insurekcji w maju 1831 opublikował propagandową broszurę Coup d'oeil sur la question polonaise, wyjaśniającą międzynarodowe znaczenie powstania listopadowego. Był stałym współpracownikiem (podpisywał artykuły A.E.K.) konserwatywnego pisma „Polak Sumienny”. Za radą ojca nie emigrował i wrócił do rodzinnego majątku. Poza prowadzeniem gospodarstwa, założeniem Szkoły Elementarnej i pracą literacką zajmował się kolekcjonerstwem. Z wielkim nakładem energii zbierał starodruki, rękopisy, polonica zagraniczne oraz pamiątki dotyczące historii i literatury narodowej. Korespondował w tym celu z Lelewelem i znanym bibliofilem Konstantym Świdzińskim. Ogółem zgromadził ponad 3300 dzieł i rękopisów (w tym 129 rękopisów XV- i XVI-wiecznych oraz papiery po Adamie Naruszewiczu). Opis księgozbioru i jego dzieje wraz z wyjątkami z rękopisów zawarł w wydawanych w 1842-1845 Wyciągach piotrowickich (Wrocław). W maju 1852 za sumę 25 000 rubli odstąpił bibliotekę hrabiemu A. Branickiemu z Suchej. Spis rękopisów i autografów zbioru piotrowickiego, sporządzony przez Koźmiana przed zawarciem transakcji, znajduje się w AGAD. W czerwcu 1859 ogłosił artykuł w krakowskim „Czasie” o stanie polskich bibliotek publicznych i prywatnych w kraju i za granicą. W sporze o los zbiorów po K. Świdzińskim domagał się ich udostępnienia publicznego i był przeciwnikiem przeniesienia ich przez A. Wielopolskiego do Chrobrza. Dwór piotrowicki był w latach czterdziestych ośrodkiem życia towarzyskiego i promieniował na całą okolicę. Uczestnicząc w zjazdach szlachty w Klemensowie, opowiadał się Koźmian za oczynszowaniem chłopów z prawem do wykupu. Pogląd ten zawarł w nie dokończonej rozprawie O stanie włościańskim w Polsce od najdawniejszych czasów, której fragment, O kmiotku polskim, opublikowało w 1843 „Atheneum”. Sam dał przykład czynszując chłopów w swoich dobrach. Swoje poglądy w tej kwestii podtrzymał w 1852, publikując rozprawę Rzut oka na stan dawniejszy pańszczyźnianego i obecnie bez-pańszczyźnianego gospodarstwa krajowego w Galicji austriackiej, zamieszczoną w „Rocznikach Gospodarstwa Krajowego”, pisma, którego był współzałożycielem i współpracownikiem. Z Galicją zetknął się bezpośrednio dzięki małżeństwu z Teofilą Skrzyńską, która wniosła mu w posagu wieś Dobrzechów w obw. jasielskim. W 1840 Dobrzechów splądrowali okoliczni chłopi, a Koźmian po powrocie ze swoich dóbr lubelskich został aresztowany na skutek informacji władz austriackich o jego uczestnictwie w spisku 1846-1848, a później oddany pod dozór policji. Po roku 1848 zacieśnił stosunki z konserwatystami krakowskimi – Fr. Wężykiem, P. Popielem, A. Potockim i W. Wie-logłowskim. W 1853 był w Paryżu z synem Stanisławem i tam poznał Mickiewicza. Po powrocie przeniósł się w 1856 do Dobrze-chowa. Ponownie wyjechał do Paryża w 1858 i utrzymywał tam bliskie stosunki z Zofią Kisielew, żoną rosyjskiego ambasadora w Paryżu, córką Szczęsnego Potockiego, i z A. Walewskim. Jako bywalec salonów paryskich zbierał informacje polityczne na użytek Hotelu Lambert. Opiekował się Krasińskim w czasie jego śmiertelnej choroby i upamiętnił to w artykule Ostatnie chwile Zygmunta Krasińskiego („Czas” 1859). Od 1859 członek Tow. Hist.-Lit. w Paryżu. W październiku 1860 przebywał wraz z Zofią Kisielew w Rzymie, gdzie uzyskał audiencję u papieża Piusa IX. Jako zwolennik świeckiej władzy papieża, popierał W. Zamojskiego i W. Kalinkę w ich sporze z Klaczką. Od lipca 1860 członek Biura Politycznego Hotelu Lambert, gdzie kierował komisją korespondencyjną i ściągał pieniądze od ziemiań-stwa krajowego na potrzeby obozu ks. Adama. Początkowo informator Wielopolskiego o sytuacji w Paryżu, ale po 8 IV 1861 przeszedł na stronę jego politycznych przeciwników. W 1861-1864 był łącznikiem między Aleksandrem Wielopolskim, Hotelem Lambert i Dyrekcją „Białych”. Dzięki przyjaźni z Walewskim miał ułatwioną sytuację w kontaktach z prasą francuską i przez pewien czas prowadził dział korespondencji zagranicznej w urzędowym „Le Moniteur”. Do powstania styczniowego ustosunkowany był krytycznie, zdając sobie sprawę z nierealności rachub na pomoc francuską. Jednakże w marcu 1863 pod wpływem Walewskiego o zmianie nastawienia Napoleona III zalecał w korespondencji do „Czasu” podtrzymanie powstania. Był od 1858 członkiem Tow. Rolniczego. Na początku 1864 wycofał się ostatecznie z prac politycznych Hotelu Lambert i we wrześniu tego roku powrócił do Dobrzechowa, gdzie zmarł, pozostawiając syna Stanisława, później znanego publicystę, redaktora „Czasu”, który przeszedł do historii jako dyrektor teatru krakowskiego, i córkę Marię, która odziedziczyła majątek. Koźmian był stałym współpracownikiem „Polaka Sumiennego”, „Przyjaciela Ludu”, Atheneum”, „Bibl. Warszawskiej”, „Dziennika Warszawskiego”, „Roczników Gospodarstwa Krajowego”, „Kroniki Warszawskiej” i „Przeglądu Poznańskiego”. Z „Czasem” współpracował od 1851, stając się w 1857 stałym korespondentem pisma, a od 1858 jego korespondentem paryskim (kryptonim E.). Od 1861 pisał także cotygodniowe korespondencje dla lwowskiego „Głosu”. Puścizna literacka Koźmiana obejmuje liczne publikacje wspomnieniowe i historyczne, tłumaczenia z Makbetem na czele (Poznań 1857), dramaty własne, a także dwa tomy wspomnień, poświęcone Zofii Kisielew, wydane w 1867 przez syna Stanisława. Wśród jego prac literackich wyróżniają się wydane w 1858 przez L. Merzbacha dramat Rok 1846, wspomnienia i biografia o Ludwiku Osińskim (Poznań 1857), Kalikście z Rzewuskich księżnie Teano (Warszawa 1843), Dom starego wieszcza wielkopolskiego (Poznań 1858), poświęcony gen. F. Morawskiemu, i Rys życia ks. Michała Radziwiłła. Wydał również poemat Stefan Czarniecki swojego ojca Kajetana i jego Pamiętniki (Poznań 1858). Pozostawił bogatą puściznę epistolograficzną: korespondencję Z gen. F. Morawskim, Albertem Potockim, Stanisławem Egbertem Koźmianem i innymi członkami rodziny oraz wieloma wybitnymi postaciami współczesnymi. Poza wspomnieniami pozostawił także dwa tomy dzienników z lat 1822-1823, stanowiące kopiariusz prowadzonej wówczas korespondencji z nieustalonym adresatem w języku francuskim (należy przypuszczać, że był nim Albert Wojciech Potocki). Część korespondencji, obejmującą lata 1829-1864, w szerokim wyborze wydały jego dzieci (Listy, t. I-IV, Lwów 1894-1896).
  Baza Jerzego ks. Czartoryskiego - cz.I007187
  n.13583 Nekrologia Minakowskiej (13583)
  n.3876a Nekrologia Minakowskiej (3876)
  sw.109262 Informacja p. Mirosława Paliszewskiego ze Wschowy (z 26.10.2009)

• Mapa grobów rodzinnych
  
  
• Kalendarzyk Rodzinny tej osoby
  
  
• Przodkowie - Drzewo ("64")
  
  
• Potomkowie - Drzewo
  
  
• Kuzyni
• Poprzedni brat lub siostra
  
  
• Związek z M.J. Minakowskim